OPET’in Tevfikiye köy modeli UNESCO’da

OPET’in 2018 Uluslararası Troya Yılı kapsamında tarihi, mitolojik, kültürel ve doğal güzellikleri ile öne çıkan Tevfikiye Köyü’nde gerçekleştirdiği yenileme çalışmaları UNESCO ile uluslararası platforma taşındı. Troya’nın dünyaya tanıtılması için uluslararası ölçekte başlatılan kültür ve turizm hamlesine destek veren OPET Yönetim Kurulu Kurucu Üyesi Nurten Öztürk, Tevfikiye köyünün geçirdiği değişimi UNESCO’nun Paris’te bulunan merkezinde düzenlenen “2018 Uluslararası Troya Yılı” konferansında anlattı.

Çanakkale Gelibolu Yarımadası’nda 2006 yılından bu yana devam eden “Tarihe Saygı Projesi” ile büyük bir değişim yaratan OPET, “Uluslararası Troya Yılı” nedeniyle Çanakkale’deki çalışmalarına devam ederek, geçtiğimiz yıl Troya bölgesinde yer alan Tevfikiye Köyü’nü Arkeo-Köy’e dönüştürdü. Anadolu’nun kadim değeri olan Troya’nın dünyaya tanıtılması için uluslararası ölçekte başlatılan kültür ve turizm hamlesine destek veren OPET, bir yıl boyunca bölgede yürüttüğü çalışmaları uluslararası platforma taşıdı.

Türkiye’de ‘Kurumsal Sosyal Sorumluluk’ konusunda öncü kimliğiyle tanınan ve ‘OPET Bilinçli Toplum Projeleri’nin önderi OPET Yönetim Kurulu Kurucu Üyesi Nurten Öztürk, Troya bölgesinde yer alan Tevfikiye köyünün geçirdiği değişimi Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)’nun Paris’teki merkezinde 15 Mart’ta düzenlenen konferansta anlattı. 1998 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine giren Troya Arkeolojik Alanı’nın konu edildiği ve UNESCO nezdinde T.C. Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ahmet Altay Cengizer’in ev sahipliğinde gerçekleşen konferansa Nurten Öztürk’ün yanı sıra UNESCO Dünya Miras Komitesi Avrupa ve Kuzey Amerika Bölgesi Birim Başkanı Dr. Isabelle Anatole-Gabriel ve Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi’nden Prof. Dr. Rüstem Aslan da katıldı. Türkiye’nin tanıtımı için büyük önem taşıyan bu konferansı UNESCO büyükelçileri, Fransız üniversitelerinden tarihçi, sosyolog ve akademisyenler, iş insanları, basın mensupları ve çok sayıda davetli izledi.

“Arkeo-köy bir ilk“

Çanakkale Gelibolu Yarımadası’nda 13 yıldır yürüttükleri “Tarihe Saygı Projesi” ile bölgenin tarihine sahip çıkmaya devam ettiklerini belirten OPET Yönetim Kurulu Kurucu Üyesi Nurten Öztürk, “UNESCO’nun Troya bölgesine desteğinin 20‘nci yılı olması nedeniyle Uluslararası Troya Yılı ilan edilen 2018’de, bölgede hayata geçirdiğimiz çalışmaları tamamladık. Tevfikiye Köyü’nü gelecek nesillere taşıyacak çalışmalara imza atmaktan ve bu çalışmaları böylesine önemli, uluslararası bir platformda anlatmaktan büyük gurur duyuyoruz.” dedi.

Nurten Öztürk, Troya bölgesine en yakın yerleşim yeri olan Tevfikiye Köyü’nün fiziksel ve sosyal değişimine yönelik çalışmaları şöyle özetledi: “Troya, dünyanın yakından tanıdığı bir destanlar kenti. Tevfikiye ise 5000 bin yıllık kültürel bir devamlılığın izlerini taşıyor. Tevfikiye’lilerin yani son Troyalılar’ın yaşadığı ve bu köyde tarihin izlerini yaşatmak, antik kenti ziyaret edenlerin köyde vakit geçirmesini, mola vermesini sağlamak öncelikli hedefimizdi. Projemize başlarken köy halkının beklentilerini anlamak, sosyo-ekonomik ve demografik bilgilerini öğrenmek amacıyla bir anket çalışması yaptık. Onların görüşleri ile şekillenen projemizin temelini yine eğitim ile attık. Köylülerimizin bilinçlenmesini, iş sahibi olmasını ve sosyal yaşam kalitelerinin artmasını amaçladık. Takı tasarımından, İngilizceye, hijyen kurallarından, pansiyonculuğa kadar pek çok değişik konuda eğitim verdik. Aynı zamanda yaşadıkları toprakların değerini anlamalarını, öğrenmelerini ve anlatmalarını sağlamak üzere tarih bilgilerini tazeledik. İş kurmalarını sağlayacak şekilde restoran, pansiyonculuk, kahve ya da organik gıda ürünleri satışı için eğitimler verdik, satış stantları oluşturduk. Projenin takibi ve köy halkının projeye desteğini sağlamak amacıyla yöreye gelenleri aydınlatmak amacıyla Troya’nın arkeolojik mirasından yola çıkarak köyümüzü fiziksel bir değişimle Troya VI dönemi mimarisi ile donattık. Var olan binalara Troya dönemininin izlerini taşıyan görsel düzenlemeler yaparak restore ettik, ziyaretçilerin hayal gücünü çalıştırmaya, canlandırmaya çalıştık. Tarihi bölgelere, antik kentlere yapılan ziyaretlerde hep merak edilen ne yiyorlardı sorusuna cevap aradık. O dönem yetişen sebze, meyve ve tüketilen gıdaları araştırarak bir Troya menüsü oluşturduk. Troya-Tevfikiye köyü ve müze üçgeni içinde köyün değişimi bizi dünyada belki de ilk kez yapılan arkeo-köy modelini geliştirmeye itti. Dileriz ki bundan sonra tüm tarihi alanlarda bu tür hayal gücünü canlandıracak açık hava müzeleri yapılsın, projemiz tüm dünyaya model olsun.Tevfikiye Köyü‘nü, Troya dönemini yaşatan atmosferi, binaları ve figürlerinin yanı sıra tarihi ve mitolojik değerleri ile arkeo-köye dönüştürdük. Tevfikiye Arkeo-köy’ü; destanlarla anılan ve ülkemizin sahip olduğu en önemli tarihi miraslardan biri olan Troya Antik Kenti’ne yapılan ziyaretler sırasında mola verilen, gezilen ve Troya tarihinden izler taşıyan, Truva filminin platosunu andıran bir köy haline getirdik.”

“Medeniyetler resmi geçidine tanıklık ediyor”

Troya Ören Yeri Kazı Başkanı Arkeolog Prof. Dr. Rüstem Aslan konferansta yaptığı konuşmada, “Avrupa uygarlığının gelişiminin erken dönemindeki kritik bir evrede nasıl ilerlediğini anlamak bakımından muazzam bir önem taşıyan Troya arkeolojik alanı üç bin yılı aşkın kesintisiz bir yerleşimler zincirini belgelemekte ve bir medeniyetler resmi geçidine tanıklık etmektedir.” dedi. Troya’nın Anadolu, Ege ve Balkan kültürlerinin buluştuğu bir noktada yer almasının bu üç uygarlığın birbirleriyle ilişkilerinin belgelenmesinde ona daha da büyük bir önem kazandırdığını dile getiren Aslan şöyle konuştu: “Troya prehistorik dönemin en meşhur ve en önemli kentlerinden biridir. Troya’da ve Troas bölgesinde yürütülen araştırma ve kazılar bölgede 8 bin yıldır yerleşim olduğunu göstermektedir. Troya Arkeolojik Alanı 4 bin yıllık bir geçmişe sahiptir. Son 150 yıla yayılan 40 ayrı kazı faaliyeti kale ve aşağısındaki kentin geçmiş yerleşimlerinin birçok özelliğini gün yüzüne çıkarmıştır.”

Aynı zamanda bir Tarihçi de olan UNESCO nezdindeki Daimi Temsilcimiz Büyükelçi Altay Cengizer, tarih bilincinin bir ülkede yerleşmesinin kalkınma ve ilerleme hedefleriyle doğrudan ilintisi olduğunun ortaya konulmuş olduğuna vurgu yaparak, OPET’e bu doğrultuda sürdürdüğü gayretleri için teşekkür etti. Dünyada en iyi tanınan ilk beş marka içinde yer alan UNESCO’nun Genel Merkezi ve Paris gibi bir kültür şehrinde bu çok nitelikli Troya konferansının yapılmış olmasının kataloge edilecek bir etkinlik olduğunu dile getiren Büyükelçi Cengizer, konferansa bilim ve arkeolojiyle ilgili nitelikli Fransız çevrelerinden de oldukça yüksek katılım olduğuna dikkat çekti, bu faaliyetin UNESCO’da da büyük ilgi uyandırdığını söyledi.

UNESCO Dünya Miras Komitesi Avrupa ve Kuzey Amerika Bölgesi Birim Başkanı Dr. Isabelle Anatole-Gabriel ise Türkiye’nin dünya mirası listesinde yüzde 30’luk bir payı olduğunu dile getirerek, bu payın Türkiye açısından çok önemli olduğunun altını çizdi.

Troya Tevfikiye Arkeo-Köy Projesi

Çanakkale Gelibolu Yarımadası’nda 2006 yılından bu yana yürüttüğü “Tarihe Saygı Projesi” ile tarihi yarımadada büyük bir değişim yaratan OPET, “2018 Uluslararası Troya Yılı”nda; tarihi, mitolojik, kültürel ve doğal güzellikleri ile öne çıkan ve Troya ören yerine en yakın yerleşim yeri olan Tevfikiye Köyü’nün fiziksel ve sosyal değişimini içeren çalışmalarını tamamladı. Çanakkale Valiliği ile 21 Kasım 2017 tarihinde imzalanan protokol ile başlayan proje ile Tevfikiye Köyü, Troya dönemini yaşatan atmosferi, binaları, figürleri, tarihi ve mitolojik değerleri ile açık hava müzesi niteliğinde arkeo- köye dönüştürüldü.

OPET Tevfikiye Arkeo-Köy’ün, dünyanın yakından tanıdığı, destanlarla anılan ve ülkemizin sahip olduğu en önemli tarihi miraslardan biri olan Troya Antik Kenti’ne yapılan ziyaretler sırasında mola verilen, gezilen, organik sebze-meyve, hediyelik eşya alışverişinin yapılabileceği ve Troya tarihinden izler taşıyan bir köy haline getirilmesi amaçlandı. Köyün bir yandan restorasyonu devam ederken diğer yandan da Çanakkale Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü işbirliğiyle farklı başlıklarda kurslar başlatıldı ve bölgede sosyal yaşam kalitesi yükseltildi. Tevfikiye bölgeye gelen yerli ve yabancı ziyaretçilere en iyi hizmeti verebilecek duruma getirildi.

Tevfikiye Arkeo-Köy Projesi başlangıcında Tevfikiye Köyü halkıyla sosyolojik bir anket çalışması gerçekleştirildi. Bu araştırma ile köy halkının sosyo-ekonomik, demografik bilgileri derlendi, Troya’ya ilişkin görüşleri, beklentileri, kurs talepleri ve destek verecekleri konularda görüşleri alındı.

Araştırma sonuçlarına göre;

• Tevfikiye Köyü halkı köylerine pek ziyaretçi gelmediğini bunun değişmesini arzuladıklarını,
• Troya savaşı ve ören yeri hakkında daha çok bilgi sahibi olmak istediklerini
• Köylerinin bir Troya köyüne dönüşmesini beklediklerini,
• Tevfikiye Arkeo-Köy Projesi ile ilgili umutlu, iyimser ve heyecanlı olduklarını,
• Özellikle el sanatları, işletmecilik, pansiyonculuk ve aşçılık kurslarına katılmak istediklerini bildirdiler.

Ardından projenin takibi ve köy halkının projeye desteğini sağlamak amacıyla bilgi ve beceri sahibi; beş kadın, beş erkek köy sakininden oluşan köy muhtarı, köy imamı ve köy öğretmeninin de doğal üyesi sayıldığı “Köy Komitesi” kuruldu. Bu komite haftalık toplantılar düzenleyerek projeyle ilgili görüş alışverişinde bulunarak halkı teşvik etmek ve koordinasyonu sağlamak üzere düzenli çalışmalarda bulunmaya devam ediyor.

OPET tarafından köyde yapılan yenilemeler

• Köyün giriş yolu ve çevresi düzenlendi.
• Köy kahvesi, düğün salonu ve sağlık ocağında “Troya 6” dönemi kavramına göre mimari yenileme çalışmaları yapıldı.
• Köy meydanında yer alan düğün salonu, müze ve kültür sanat merkezine dönüştürüldü.
• 1895 yılında İntepe/ Erenköy’lü olan Rum bir usta tarafından tamamı Troya Ören Yeri’nden alınan taşlarla inşa edilen tarihi köy camisi yine Troya döneminin doğal taşlarıyla aslına uygun şekilde restore edildi.
• Geniş Troya ovasına hakim noktada konumlanan ve Troya Meydanı olarak adlandırılan meydan seyir alanı olarak düzenlendi. Bu meydana Troya dönemi kahramanlarının ( Sarpedon, Priamos, Paris, Helen, Hektor, Homeros, Akhilleus, Agememnon, Aias,Patroklos, Odysseus) büstleri konuldu.
• Köy meydanına Mustafa Kemal Atatürk ve Fatih Sultan Mehmet heykelleri yerleştirildi.
• Köy kahvesinin bahçesinde bulunan bina, Troya evi konseptinde yenilendi.
• Troya Meydanı ve cami arasında kalan boş alana peyzaj uygulandı ve minyatür bir şelale oluşturuldu.
• Köy içinde yer alan ve kullanılmayan eski köy okulu pansiyona dönüştürüldü. Pansiyon işletilmeye başladı ve çok sayıda misafir ağırlamaya devam ediyor.
• Köyün genelinde peyzaj çalışması yapıldı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ağaç ve Peyzaj A. Ş. tarafından yöreye bağışlanan ve akasya, servi, zakkum, ardıç, çınar, erguvan, gül, hanımeli, yasemin ve sardunyadan oluşan toplam 14 bin 800 adet bitki dikimi yapıldı.
• Köy kahvesi ve düğün salonunda yer alan tuvaletler, OPET standartlarına göre yenilendi.
• Köydeki binalara boya desteği verilerek mülk sahiplerinin evlerini boyaması ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi desteği ile ‘Troya’ ruhuyla örtüşecek şekilde belirlenen desen, renk ve motiflere göre evlerin boyanması ve bakımının yapılması sağlandı.
• Estetiği bozan görüntüler düzenlendi, evlerin etrafına çiçeklendirme ve ağaçlandırma yapıldı.
• Köy girişindeki satış stantları yenilendi.
• Köye, su sebili, bank ve çöp tenekesi gibi şehir mobilyaları yerleştirildi.
• Köye yönlendirme yapan ve tanıtan tabelalar uygun noktalara konuldu.
• Köyde kullanılmayan atıl durumdaki evler, tamamen bakımdan geçirilerek atölyelere dönüştürüldü.
• Tevfikiye Köyü halkına yönelik Çanakkale Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü işbirliği ile kurslar düzenlendi. Kursların ilk etabı tamamlandı. Şubat ayında başlayan kurs programı kapsamında hafta içi her akşam beşer saat, hafta içi iki gün gündüz sekizer saat olmak üzere toplam bin saati aşkın eğitim verildi. Temiz Tuvalet ve Hijyen, Girişimcilik, İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı, Diksiyon, İş ve Sosyal Hayatta İletişim, Kişisel Gelişim, Meslek Etiği, İngilizce, Turistik ve Hediyelik Eşya Yapımı, Kırsal Turizm Etkinlikleri, Gümüş Kazaz Örücülüğü, Kitre Bebek Yapımı başlıklarında düzenlenen kurslara altı erkek, 64 kadın olmak üzere köy halkından toplam 77 kişi katıldı. Ayrıca pansiyonculuk yapmak isteyen köy halkı için de Kültür Bakanlığı İl Kültür Müdürlüğü desteğiyle pansiyonculuk kursu gerçekleştirildi.
• Çanakkale Valiliği tarafından içme suyu ve kanalizasyon alt yapı çalışmaları, telefon kablolarının ve elektrik hatlarının yer altına alınma çalışmaları, doğal granit taşla köy içi yolların kaplanması, çevre ve meydan düzenlemeleri yapıldı. Çevre yolların düzenlemeleri gerçekleştirildi.
• OPET antik çağın tatlısı “Globi”yi sahiplenerek “Çanakkale Troya Tatlısı” adıyla bölgeye armağan etti. Çanakkale’deki restoran ve otellerin yemek listesine eklenen tatlının reçetesi ve tarifi düzenlenen atölyede Çanakkale’deki otel ve restoranların şefleriyle paylaşıldı.
• OPET’in ana sponsor olduğu 6’ncı Çanakkale Bienali kapsamında Tevfikiye köyündeki özgün mekanlar, bienal sergilerinin yanı sıra film gösterimlerine ve atölye çalışmalarına ev sahipliği yaptı.