Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS), 2021 yılını, üyelerinin katılımıyla düzenlediği bir anket çalışmasıyla mercek altına aldı. OSS Derneği’nin 2021 Yıl Sonu Değerlendirme anketine göre 2021’in ilk aylarından bu yana yurtiçi satışlar ve ihracatta yaşanan hareketlilik ile birlikte istihdam konusundaki pozitif seyir, yılın geneline de yansıdı. Yaşanan olumlu tablonun bu yıl da devam etmesinin beklendiği ortaya çıktı. Ancak tüm bunlara karşın sektörün yatırım planlarını ertelemesi de dikkat çekti. Ankete göre senenin üçüncü çeyreğine kıyasla yurtiçi satışlarda ortalama yüzde 15’e yakın artış oldu. Geçen yılın son çeyreğinde, 2020’nin aynı dönemine göre de yurtiçi satışlarda yüzde 37’ye yakın artış yaşandı. Çalışma; 2021 yılı genelinde, 2020’ye göre yurtiçi satışlarda yaşanan artışı da gözler önüne serdi. Geçen yılın genelinde 2020’ye göre yurtiçi satışlarda ortalama yüzde 43,5’lik artış yaşandı. Bu rakam dağıtıcı üyelerde yüzde 42’yi aşarken, üreticilerde ise yüzde 46’ya yaklaştı.
Yüzde 22,5’e yakın artış beklentisi
Araştırmada yurtiçi satışlarda bu yılın ilk çeyreğine ilişkin beklentiler de soruldu. Bu kapsamda katılımcıların 2021’in son çeyreğine göre ortalama yüzde 7’ye yakın artış beklediği ortaya çıktı. Katılımcılar, yurtiçi satışlarda 2022’nin ilk çeyreğinde geçen yılın ilk çeyreğine göre ortalama yüzde 22,5 artış beklediğini açıkladı. Ayrıca üyelere yurtiçi satışlarda 2021’e göre bu yıl ne kadarlık bir artış bekledikleri soruldu. Katılımcılar da yüzde 23,5’e yakın artış beklediklerini belirtti.
İstihdamda yükseliş
Ankette geçen yıla ilişkin tahsilat süreçleri de ele alındı. Katılımcıların yarısı 2021’de tahsilat süreçlerinde 2020’ye göre herhangi bir değişiklik olmadığını ifade etti. Süreci pozitif olarak değerlendiren üyelerin oranında ise bir önceki yıla oranla artış gözlemlendiği belirlendi. Çalışmanın bir diğer dikkat çekici bölümünü ise istihdam oranlarındaki artış oluşturdu. Bir önceki yıla ilişkin ankette istihdamını artırdığını belirten dağıtıcı üyelerin oranı yüzde 52,2 olarak belirlenirken, söz konusu oran bu yıl yüzde 64’e, üreticiler de ise yüzde 58,3’ten yaklaşık yüzde 76’ya yükseldi.
En önemli sorunlar: Döviz kurlarındaki hareketlilik ve tedarik problemleri
Anket geçen yıl sektörde yaşanan sorunları da gözler önüne serdi. Katılımcıların nerdeyse hepsi döviz kurlarında yaşanan hareketliliği en önemli sorunlardan biri olarak görürken, ankete katılanların yüzde 58’i kargo maliyeti / teslimat problemlerinin en önemli sorunlar arasında yer aldığını vurguladı. Pandemi sebebi ile yaşanan çalışan motivasyonu kaybı sorunu ise bir önceki yıla göre düşüş gösterdi. Ayrıca gümrükte yaşanan problemlerin de bir önceki yıllara göre yükselişe geçtiği ortaya çıktı.
Sektördeki yatırım iştahı azaldı
Ankette sektörün yatırım planları da gözler önüne serildi. Bu kapsamda bu yılın ilk çeyreğinde yatırım yapmayı planlayan üye oranı yüzde 38,2 oldu. Bir önceki ankette üretici üyelerin yüzde 50’si yatırım planlarken, yeni ankette bu oran yüzde 44,8’e, dağıtıcı üyelerde ise yüzde 54,3 olan oran, bu dönemde yüzde 34’e düştü. Katılımcılara çalışanlarının maaşlarına yapmayı planladıkları zam oranı da soruldu. Çalışmaya göre; sektörde beyaz yaka çalışanlara ortalama yüzde 36, mavi yaka çalışanlara ise yüzde 39’a yakın maaş zammı yapılmasının planlandığı belirlendi.
Kapasite kullanım oranı yüzde 85’e yaklaştı
Üretici üyelerin kapasite kullanım oranında da artış yaşandı. Üreticilerin 2021 yılında kapasite kullanım oranı ortalaması yüzde 85’e yaklaştı. 2020’de ise kapasite kullanım oranı ortalaması yüzde 80,5’ti. Üyelerin üretiminde geçen yılın son çeyreğinde 2021’in üçüncü çeyreğine göre ortalama yüzde 10’a yakın artış oldu. Ayrıca geçen yılın son çeyreğinde üretimde 2020’nin son çeyreğine göre ortalama yüzde 19,6’lık artış yaşandı. Yıl geneline bakıldığında da 2020 senesine göre geçen yıl üretimde ortalama yüzde 20’ye yakın artış meydana geldi.
İhracatta yüzde 25’e yakın artış
Yine geçen yılın üçüncü çeyreğine göre geçen senenin son çeyreğinde ihracat dolar bazında ortalama yüzde 14’e yakın arttı. Yılın son çeyreğinde ihracatta, dolar bazında 2020’nin son çeyreğine göre ortalama yüzde 20’ye yakın artış oldu. Ayrıca 2021 yılının genelinde üyelerin ihracatı, dolar bazında 2020’ye göre ortalama yüzde 25’e yakın artış gösterdi.
Sektörün 2022 büyüme öngörüsü
Otomotiv satış sonrası pazarı özelinde geçen yıla ilişkin değerlendirmelerde bulunan OSS Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Özalp, pandemi döneminin otomotiv satış sonrası hizmetler sektöründe de çok sayıda alışkanlığı değiştirdiğini, iş yapış modellerinin de yeniden düzenlendiğini vurguladı. Pandemi döneminde bireysel araç kullanımının artmasına paralel olarak sektörde de hareketlilik yaşandığını söyleyen Özalp, “Ancak, yine pandemi ve vergilendirmelere bağlı olarak ithalat ile gümrüklerde yaşanan sıkıntılar, ihtiyaç olan parçalarda bulunabilirlik riskine yol açmaya devam edecek.” diye konuştu. Özalp, “Sektörde 2021 yılında, 2020’ye göre satışlarda artış yaşandı. Talepler ve satışlar da yüksek beklentilerle devam ediyor. Sektörümüzün bu yıl enflasyon oranının üzerinde bir büyüme gerçekleştireceğini öngörüyoruz.” dedi.