Koronavirüs (COVID-19) salgınının tedarik sanayisine olan etkilerini belirlemek için çalışmalar yürüten Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD), bu kapsamdaki Koronavirüs Etki Araştırmaları’nın üçüncüsünü düzenledi. Ankette; 4 Mayıs haftasından itibaren sektörde sosyal mesafeli normal çalışma düzenine geçişin artacağı ortaya çıktı. İkinci ankette dile getirilen pandeminin olumsuz sonuçlarının 2-3 ay daha devam edeceğine yönelik görüş; bu çalışmaya da yansıdı. Katılımcıların çoğunluğu pandeminin etkilerinin temmuzdan önce bitmeyeceğini düşünürken, yüzde 76’sının da pandemi nedeniyle bu yıl yüzde 20’den fazla ciro kaybı beklediği belirlendi.
Ankete göre, sektör temsilcilerinin yüzde 65’i önümüzdeki dönemde nakit sıkışıklığı yaşanacağını belirtirken, bu sorunun 3 ay ya da daha uzun süre devam edeceği öngörülüyor. Sanayiciler sorunların çözümü için hükümetten; mücbir sebep tanımının otomotiv tedarik sanayinin tamamını kapsayacak şekilde genişletilmesini, kamu ve özel bankalardan kullanılan kredilerin nisan, mayıs, haziran ve temmuz aylarına denk gelen ödemelerinin faizsiz en az altı ay ötelenmesini, KGF Desteği ve Türk Eximbank kredilerindeki ek sınırlayıcı şartların kaldırılmasını ve “Kısa Çalışma Ödeneği” şartlarında asgari ücret brüt tutarının 3 katı olarak uygulanmasını talep etti.
Dünya genelinde birçok sektörü durma noktasına getiren Koronavirüs (COVID-19) salgınının, 200 binin üzerinde istihdam yaratan otomotiv sektörünün tedarik zincirine yönelik etkileri devam ediyor. 460’a yakın üyesi ile Türkiye otomotiv tedarik sanayinin tek temsilcisi konumunda olan Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) de pandeminin sektör üzerindeki etkilerini ortaya koyarak, çözüm önerileri geliştirmek amacıyla düzenlendiği Koronavirüs Etki Araştırmaları’nın üçüncüsünü gerçekleştirdi. İlkini 25 Mart’tadüzenlediği anket çalışmasına 30 Mart’ta ikincisi ile devam eden TAYSAD, üçüncü anket çalışmasını ise 29 Nisan’da tamamlayarak, 30 günlük zaman zarfında sektörde yaşanan değişiklikleri aktardı. Anket; 4 Mayıs itibariyle normal çalışma düzenine geçişin artacağını ortaya koydu.
Nisan başında yapılan ikinci ankette, pandeminin etkilerinin haziran ve öncesinde biteceğine yönelik görüş yüzde 73’lük bir kesimi kapsarken; daha iyimser olan bu kesimin üçüncü ankette yüzde 40’a gerilediği görüldü. Katılımcıların yüzde 76’sı pandemi nedeniyle bu yıl yüzde 20’den fazla ciro kaybı öngörmekte iken, kaybın yüzde 40’ı aşacağını düşünenler ise yüzde 10’luk bir grubu oluşturdu. Ankete göre, üyelerin yüzde 65’i önümüzdeki dönemde nakit sıkışıklığı yaşayacağını düşünürken, bu sorunun üç ay ya da daha uzun süreceğini öngörenlerin oranı yüzde 70’i buldu.
Kısa Çalışma Ödeneği’ne başvuranların oranı yüzde 83’e çıktı
İlk ankette tedarik sanayicilerinin yüzde 63’ü, ikinci ankette ise yüzde 75’i Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) başvurusunda bulunurken, bu oran yapılan son ankette yüzde 83’e yükseldi. Başvurulardaki bu artış, KÇÖ teşvik süresinin 3 ay ile sınırlı kalmaması gerekliliğini de ortaya koydu. Ödeneğe başvuranların yüzde 49’u olumlu sonuç alırken, yüzde 51’inin başvurusu henüz sonuçlanmadı.
Üretim temposu artıyor
Ankette, TAYSAD üyelerinin yüzde 70’den büyük bir oranda kısmi çalışmaya devam ettiği, 4-8 Mayıs haftası itibariyle sosyal mesafeli normal çalışma düzenine geçen işletme sayısının yüzde 23’lere ulaştığı ve üretimde komple duruş yaşayanların ise yüzde 4 seviyesine gerilediği görüldü. Ankette ayrıca, 11-17 Mayıs haftasında, üretimde komple duruşun yüzde 3’e, kısmi çalışma sistemine geçişin ise yüzde 66’ya gerilediği belirlendi.
Üretim hacmi yükseliyor
Anket ile kısmi çalışma sistemindeki firmaların üretim hacimlerinde de yükseliş yaşanacağı ortaya çıktı. Bu kapsamda 6-12 Nisan’da yüzde 39 olan haftalık üretim temposunun, 4 Mayıs’tan itibaren kademeli olarak artacağı ve mayıs ayının sonunda yüzde 60’lara yükseleceği aktarıldı. Ayrıca katılımcıların yüzde 60’ı pandemi etkilerinin temmuz ayından önce sona ermeyeceğini düşünürken, etkilerin ortadan kalkmasının ağustos ayı sonrasına kalacağını düşünenlerin oranı yüzde 26 oldu.
Kredi yapılandırmada ve tahsilatlarda sorun yaşanıyor
Katılımcıların yüzde 22’si bankaların kredi yapılandırmalarında, yüzde 34’ü de araç üreticilerinden ve küresel otomotiv tedarikçilerinden alacaklarının tahsilatında sorun yaşadığını açıkladı. Anket, sorunların çözümü için katılımcıların yüzde 60’ının müşterileri olan araç üreticilerinden bazı taleplerde bulunduğunu da gösterdi. Katılımcılar; 2020 indirim taleplerinden vazgeçilmesini, ürün bedelleri ile kalıp bedellerinin erken ödenmesini istedi.
Ankette sektörün destek beklentilerine de yer verildi. Sanayiciler sorunların çözümü için; bankalardan kullanılan kredilerin nisan, mayıs, haziran ve temmuz aylarına denk gelen ödemelerinin, faizsiz en az altı ay ötelenmesini, KGF Desteği ve Türk Eximbank kredilerindeki ek sınırlayıcı şartların kaldırılmasını, tedarik sanayinin mevcut NACE kod uygulaması kapsamının genişletilmesini istedi. Ayrıca Kısa Çalışma Ödeneği teşvik süresinin 3 ay ile sınırlı kalmaması ve bu teşvikten üretim çalışanları gibi ofis çalışanlarının da yararlanabilmesi için brüt asgari ücret bedelinin net 1,5 yerine 3 katına çıkarılması da beklentiler arasında yer aldı.